Arena Planowania Kariery - opis koncepcji

Czym jest Arena Planowania Kariery? To symboliczny obraz możliwości kontynuowania kształcenia dla młodzieży i dorosłych po ukończeniu szkoły podstawowej oraz po uzyskaniu matury w liceach ogólnokształcących lub technikach w polskim ystemie edukacji. 34 grupy kierunków studiów oraz 33 branże zawodów (w tym jedna artystyczna podległa resortowi kultury) i ich skrócone nazwy są usytuowane w kole podzielonym na cztery obszary zawodów na wzór amerykańskiej Mapy świata pracy (por. Prediger, D. J., Swaney, K. B. (2004). Work task dimensions underlying the world of work: Research results for diverse occupational databases. Journal of Career Assessment, 12, www.act.org).

Podejmując się opracowania polskiej Areny Planowania Kariery przyjęto następujące założenia:

1. W każdym zawodzie wykonywane są zadania odnoszące się do czterech grup przedmiotów pracy ułożone w dwóch wymiarach:
   • Dane/informacje - Idee/pomysły
   • Rzeczy/przedmioty - Ludzie
2. Kryterium podziału świata zawodów stanowi dominujący przedmiot pracy oraz aktywność z nim związana, potrzebna do dobrego wykonania określonych zadań zawodowych czyli pracy. Każdemu obszarowi przyporządkowałam inny kolor.
3. Każdy zawód wymaga od jednostki określonej aktywności, która „przekłada” się w okresie dorastania na wybór ulubionych zajęć w szkole lub w czasie wolnym.
4. W każdym zawodzie przeważają zadania z jednym wiodącym przedmiotem pracy a pozostałe zadania usytuowane są w hierarchicznym porządku.
5. Dedykowane narzędzia mogą pomóc określić preferowaną aktywność jednostki i wskazać jej możliwości kształcenia, które są dla niej najbardziej odpowiednie.

Cztery obszary zawodów można scharakteryzować w następujący sposób:

D
Obszar DANE/INFORMACJE wymaga aktywności proceduralnej, która polega na analizowaniu informacji, danych liczbowych, posługiwania się symbolami, słowami, kodami, wzorami, zasadami, procedurami, normami, przepisami prawnymi w działalności instytucji i w biznesie itp. Taką aktywność powinni przejawiać wszelkiego rodzaju ANALITYCY, którzy będą pracować zgodnie z preferowaną aktywnością proceduralną.

R
Obszar RZECZY/PRZEDMIOTY wymaga aktywności fizycznej /operacyjnej, która polega na wykonywaniu zadań związanych z techniką i przyrodą; obsługą maszyn i urządzeń, przetwarzaniem surowców, budową domów, opieką nad zwierzętami, uprawą ziemi, przetwórstwem spożywczym i rzemiosłem. Taką aktywność powinni przejawiać wszelkiego rodzaju WYKONAWCY, którzy będą pracować zgodne z preferowaną aktywnością fizyczną.

I
Obszar IDEE/POMYSŁY wymaga aktywności twórczej, która polega na wykonywaniu zadań związanych z wytworami ludzkiej myśli, tworzeniem czegoś nowego w projektowaniu mody, wzornictwie, w architekturze, tworzeniu dzieł sztuki oraz poszukiwaniem innowacyjnych rozwiązań w badaniach naukowych a także wdrażaniem ich do praktyki. Taką aktywność powinni przejawiać wszelkiego rodzaju WYNALAZCY, którzy będą pracować zgodne z preferowaną aktywnością twórczą.

L
Obszar LUDZIE wymaga aktywności społecznej, która polega na wykonywaniu zadań na rzecz grup społecznych, w poszukiwaniu kreatywnych rozwiązań i w organizacji przestrzeni społecznej związanych ze świadczeniem pomocy, doradzaniem nauczaniem, opieką medyczną i obsługą ludzi, motywowaniem do działania, kierowaniem i zarządzaniem innymi ludźmi. Taką aktywność powinni przejawiać wszelkiego rodzaju ANIMATORZY, które będą pracować zgodne z preferowaną aktywnością społeczną.

PODSUMOWANIE

Planowanie przyszłości zawodowej to niezwykle ważny (dla młodzieży, jej rodziców oraz gospodarki i kondycji rynku pracy) proces zajmowania przez jednostkę miejsca i pozycji w strukturze społecznej. Rolą doradztwa zawodowego jest przygotowanie młodzieży do planowania kariery zgodnej z jej możliwościami psychofizycznymi oraz potrzebami rynku pracy. Proces ten ma m in. na celu:

• Zdobywanie informacji o możliwościach kształcenia na różnych poziomach i różnych etapach rozwoju zawodowego;
• Nabywanie umiejętności samopoznania i samooceny możliwości psychofizycznych, zainteresowań i zdolności,
• Kształtowanie aktywnej postawy wobec własnej kariery, rozwój motywacji do osiągania sukcesów zawodowych w przyszłości, aspiracji edukacyjnych i zawodowych.

Arena Planowania Kariery to: 33 branże, 34 grupy kierunków studiów. Dla młodzieży stanowić ona może symboliczną ARENĘ PLANOWANIA KARIERY, która ułatwi jej dokonanie wyboru dalszej nauki: szkoły branżowej, liceum a później kierunku studiów.

Kwestionariusz Preferowanych Aktywności

• pozwala określić obszar i sektor, który jest najbardziej odpowiedni do podjęcia dalszej nauki w szkołach branżowych lub na wyższych uczelniach.
• Na podstawie wyników pomiaru uczeń określa KOD PLANOWANEJ KARIERY
• Jest on porównywany z kodami 32 branż lub 34 kierunków studiów na ARENIE PLANOWANEJ KARIERY

Określenie własnej wiodącej aktywności może rozpocząć proces:

• samopoznania,
• kształtowania tożsamości zawodowej,
• planowania kariery

Możliwości kształcenia po ukończeniu szkoły podstawowej w polskim systemie edukacji to:

• podejmowanie dalszej nauki w zawodach szkolnictwa branżowego: - w trzyletnich szkołach branżowych I stopnia - kontynuowanie dalszej nauki w dwuletnich szkołach branżowych II stopnia i po zdaniu egzaminu zawodowego uzyskanie tytułu technika;
• podejmowanie dalszej nauki w pięcioletnich technikach i po zdaniu egzaminu zawodowego uzyskanie tytułu technika
• podejmowanie dalszej nauki w liceach ogólnokształcących i kontynuowanie dalszej nauki: - w dwuletnich szkołach policealnych (matura nie jest wymagana) i uzyskanie tytułu technika; - w trzyletnich szkołach wyższych I stopnia (po uzyskaniu matury) i uzyskanie stopnia licencjata, - kontynuowanie dalszej nauki na dwuletnich studiach II stopnia lub bezpośrednio po maturze na pięcioletnich studiach jednolitych i uzyskanie stopnia magistra (np. kierunek psychologia, prawo; medycyna)
• po uzyskaniu stopnia magistra kontynuowanie dalszej nauki na studiach doktoranckich i uzyskanie stopnia doktora z wybranej dziedziny nauki.